آواها و نغمه ها در فرهنگ و ادب بلوچ- قسمت اول
نگارش،تهیه و منبع : سایت جاسک نگر (نیما نعیمی)
آن گاه که پروردگار به خلق جهان همّت گماشت،بلوچستان را از پس مانده های آن آفرید.چه این ضرب المثل کهن بلوچی را صحت و اعتباری باشد ،چه نه! این سرزمین خشک پهناور، بلوچستان نام دارد و مردم دلیر و وطن دوستش بلوچ خوانده می شوند.
شناخت این مردم بیش از هر روش دیگری از طریق آشنایی با شعر و هنر دیرینه موسیقی شان امکان پذیر است. مجاورت بلوچستان با خلیج فارس و دریای عمان این منطقه را از اهمیت ویژه ای برخوردار می سازد.بلوچستان سرزمین تضادها و تناقض هاست ،با کوه هایی بلند و دشت هایی پهناور و عقیم که فرسنگ ها در دل کویر پیش رفته اند.گاهی هم اگر باران یاری کند زمین های حاصلخیز و سبز دیده می شود.شاید وجود همین تنوع و تفاوت های چشمگیر است که به این سرزمین زیبایی ویژه می بخشد.و نقشی مهم در خلق سبک های متنوع موسیقی و نغمه های کم نظیر این سرزمین ایفا می کند.آنچه انسان را به شگفتی وا می دارد این است که چگونه در جایی که وجود شن بادها ،طوفان های مهیب و خشکسالی های پی در پی آن را به سرزمینی خشن و متخاصم مبدل ساخته،می شود زیباترین ترانه ها و نغمه های موسیقی جهان را شناخت.اگر چه نام بلوچ و بلوچستان در ادبیات و اسناد تاریخی کهن به چشم می خورد اما به تأیید پاره ای از مورخان تنها در قرن هجدهم میلادی بود که مردم بلوچ به نوعی هویت واقعی ملّی دست یافتند.
اگر چه همه ی آن ها با کوچی اجباری به این منطقه رانده شده بودند.امّا به تدریج در اینجا ماندگار شدند و شعر و موسیقی شان رنگ خُلق و خوی طبیعت این ناحیه را گرفت.بنابراین با وجود آنکه صحبت کردن به زبانی واحد عامل اصلی وحدت ملی بوده اما موسیقی و شعر نقش عمده در ترویج فرهنگ و هنر مردم بلوچ داشته است.بنابراین با وجود آنکه صحبت کردن به زبانی واحد عامل اصلی وحدت ملّی بوده اما موسیقی و شعر نقش عمده در ترویج فرهنگ و هنر مردم بلوچ داشته است. در بلوچستان به علت فقدان تاریخی مکتوب،شعرا و موسیقی دانان بلوچ به آفرینش ترانه های حماسی و موسیقی روایتی پرداخته اند.به این طریق آداب و رسوم رویدادهای مهم تاریخی و ی و ماجراهای عشقی و بسیاری دیگر از مسائل اجتماعی دیگر توسط خوانندگان و نوازندگان بلوچ سینه به سینه روایت شده است.
موسیقی بلوچ بر خلاف موسیقی بسیاری از اقوام دیگر منحصر به اجرا در مراسمی خاص و از پیش تعیین شده نیست ،بلکه فرد را از هنگام تولد تا مرگ همراهی می کند.
قیچک یا سُرؤد کامل ترین و تواناترین ساز موسیقی بلوچ است .وسعت صوتی و امکانات گسترده ی نواختن آن،این ساز را از محبوبیت فراوانی در میان نوازندگان بلوچ برخوردار نموده است.قیچک یا سُرؤد دارای سه سیم فلزی و یک سیم هم خوان از جنس روده است که اغلب مانند ویولُن کوک می شود.سُرؤد نوازان ماهر ،محبوبیت و احترام خاصی در میان مردم بلوچ دارند. بِنجو ،سازی است که در گذشته به طور گسترده از آن استفاده می شد.برای مدت زیادی از حوزه ی موسیقی بلوچی ناپدید بود .اما در سال های اخیر این ساز دوباره بازگشتی مؤثر و گسترده داشته است.و نوازندگان بلوچ با بهینه سازی و کشف تکنیک های نوازندگی، بار دیگر اقدام به استفاده و رواج آن در موسیقی بلوچی کرده اند.
دونِلی ،ساز بادی کمیابی است که نواختن آن بسیار دشوار است و تنها عده محدودی از نوازندگان بلوچ آن را می نوازند.نِل یا نَی سمت راست با هفت سوراخ ،نغمه ی اصلی را می نوازد و نِل سمت چپ با هشت سوراخ ، برای اجرای نُت پایه و به صورت واخ وان استفاده می شود.استاد محمد اِسپَندار یکی از ماهر ترین و با تجربه ترین نوازندگان دونِلی در استان سیستان و بلوچستان برای بسیاری از علاقه مندان موسیقی در ایران شناخته شده است.
Copy right 2015-Jask negar.NMZGroup
تمامی حقوق برای سایت جاسک نگر محفوظ می باشد.و هر گونه کپی برداری در سایت ها ، کتاب ها ،مقالات و غیره پیگرد قانونی دارد.
جاسک نگـــر|نگرشی نو به فرهنگ و ادب بلوچی| بلوچ ,موسیقی ,مردم ,بلوچستان ,فرهنگ ,نوازندگان ,نوازندگان بلوچ ,مردم بلوچ ,اصلی وحدت ,ترویج فرهنگ ,بلوچ داشته منبع
درباره این سایت